ترک دندان یکی از مسائلی است که به نظر ساده می‌آید، اما می‌تواند به طور جدی به ریشه دندان آسیب برساند. عادات روزمره مانند نوشیدنی‌ها، نحوه‌ی خوردن غذا و حتی رفتارهایی که با دندان‌ها داریم، می‌توانند منجر به ترک خوردگی دندان شوند.
اگرچه دندان به طور عمومی قوی است، اما اگر به درستی مراقبت نشود، می‌تواند آسیب ببیند. ترک خوردگی دندان دلایل و نشانه‌های متعددی دارد و می‌تواند از طریق روش‌های مختلفی مانند درمان‌های مختلف مدیریت شود که در این مقاله به آنها پرداخته شده است.
دندان از جنس قوی‌ترین بافت‌های بدن است، اما باید آن را با مراقبت‌های مناسب حفظ کرد تا از آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.
- ترک خوردگی دندان چیست؟
- آیا دندان ترک خورده درد دارد؟
- دلایل ترک خوردن دندان
- اقدامات اولیه برای کاهش درد دندان ترک خورده
- انواع ترک دندان
- آیا ترک خوردن در دندان‌های مختلف متفاوت است؟
- علائم ترک خوردگی دندان
- بهترین زمان مراجعه به دندانپزشک برای درمان ترک دندان
- درمان ترک خوردگی روی دندان
- راههای جلوگیری از ترک خوردگی دندان
- هزینه درمان دندان ترک خورده به چه عواملی بستگی دارد؟
ترک خوردگی دندان چیست؟
ترک خوردگی دندان به معنای شکستگی یا ترک شدن سطح دندان است که می‌تواند به صورت واضح یا خفیف اتفاق بیفتد و ممکن است شخص متوجه آن نشود. این مشکل معمولاً ناشی از حادثه‌ای مانند ضربه به دندان یا نادیده گرفتن اصول بهداشت دندانی است. در برخی موارد، ترک خوردگی دندان با درد همراه است و ممکن است نیاز به مداخله پزشکی داشته باشد.
ترک خوردگی دندان می‌تواند در هر ناحیه‌ای از دندان رخ دهد، اما معمولاً در دندان‌های آسیاب (مولرها) بیشتر مشاهده می‌شود. اگر ترک در دندان جلویی رخ دهد، ممکن است به راحتی تشخیص داده شود، اما در دندان‌های عقب‌تر، نیاز به بررسی دقیق توسط دندانپزشک دارد.
آیا دندان ترک خورده درد دارد؟
دندان ترک خورده ممکن است درد زیادی داشته باشد، اما این وابسته به مکان و اندازه ترک، و همچنین شدت آسیب به دندان است. در برخی موارد، ترک‌های ریز ممکن است باعث حساسیت خفیف و یا حتی بدون درد باقی بمانند. اما در مواردی که ترک‌ها بزرگ‌تر یا در نواحی حساس‌تری اتفاق می‌افتند، ممکن است باعث درد شدید و حساسیت شود.
ترک‌های دندان معمولاً به علت اینکه به لبه‌های حساس دندان نزدیک هستند، باعث وارد شدن باکتری‌ها و عفونت‌ها می‌شوند که می‌تواند منجر به درد شدیدتری شود. بنابراین، اگر دندان ترک خورده‌ای دارید که با درد شدید همراه است، بهتر است به زودی به دندانپزشک مراجعه کنید تا ایشان بررسی کند و بهترین درمان را برای شما تجویز کند.
دلایل ترک خوردن دندان
دندان‌ها ممکن است به دلایل مختلفی ترک خورده و حتی لب‌پر شوند. از جمله علل رایج می‌توان به کمبود کلسیم اشاره کرد که به طور پنهانی می‌تواند باعث ترک خوردگی دندان شود. همچنین، خطاهایی که هنگام اقدامات زیبایی دندانپزشکی مانند تراش دندان‌ها اتفاق می‌افتد، می‌تواند باعث ترک دندان شود و به عنوان یک قصور پزشکی شناخته می‌شود.
عوامل دیگری همچون بیماری‌های لثه یا پوسیدگی‌های قدیمی دندان که درمان نشده‌اند نیز در نهایت می‌توانند منجر به ترک دندان شوند. این امر می‌تواند به دلایلی همچون استفاده نادرست از اشیاء غیرخوراکی، مصرف مایعات بسیار سرد یا گرم، فشار و سایش زیاد دندان‌ها به یکدیگر، ضربه دریافته به دندان‌ها ناشی از تصادف یا ورزش‌های سنگین، استفاده نادرست از مواد عصب‌کشی و پر شده و افزایش سن و کاهش استحکام دندان‌ها برمی‌گردد.
به طور کلی، علل متعددی وجود دارد که می‌توانند باعث ترک و لب‌پر شدن دندان شوند و هر یک از این عوامل نیازمند درمان و رعایت مراقبت‌های دندانی مناسب هستند.
اقدامات اولیه برای کاهش درد دندان ترک خورده
رویارویی با درد ناشی از ترک دندان می‌تواند در اوایل بسیار دشوار باشد و ممکن است در همان روز نتوانید به دندانپزشک مراجعه کنید تا مشکل را حل کنید. اگر همراه با درد لثه باشد، باید خودتان اقدامات درمانی خانگی را آغاز کنید و تا رسیدن به دندانپزشک ادامه دهید.
بهتر است ابتدا دهان خود را با آب گرم شستشو دهید و سپس از محلول نمک برای ضدعفونی کردن منطقه آسیب دیده استفاده کنید. ترک دندان ممکن است عمیق باشد و در صورت عدم پاکسازی مناسب، ممکن است به عفونت منجر شود.
برای کاهش درد می‌توانید از مسکن‌های معمولی استفاده کنید و تا جای ممکن از مسواک زدن پرهیز کنید تا بیشتر اذیت نشوید. اگر خونریزی اتفاق بیفتد، از گاز استریل استفاده کنید و کمپرس سرد می‌تواند به کاهش تورم در این ناحیه کمک کند.
همچنین، این موارد را در نظر داشته باشید که ترک دندان به زودی نیاز به مراجعه به دندانپزشک دارد تا از ادامه مشکلات جلوگیری شود و درمان مناسب اعمال شود.
انواع ترک دندان
ترک‌های دندان به نوعی خرابی یا شکستگی در ساختار دندان اطلاق می‌شود که می‌تواند از جنس‌ها و موقعیت‌های مختلفی باشد. در ادامه، انواع اصلی ترک‌های دندان را بررسی خواهیم کرد:
- ترک عمودی دندان: این نوع ترک‌ها اغلب در دندان‌های جلویی دیده می‌شوند و از لبه دندان شروع شده و به سمت ریشه پیش می‌روند. ممکن است به پالپ (عصب دندان) آسیب برسانند و درد آور باشند. درمان این ترک‌ها معمولا شامل ترمیم و آمالگام (روش‌های ترمیمی دندان) است.
- ترک عمودی در ریشه دندان: این نوع ترک از سمت ریشه دندان شروع شده و به بالا پیش می‌رود. به دلیل عفونت و درد شدید، کشیدن دندان ممکن است تنها گزینه باقیمانده باشد.
- ترک مورب ریشه دندان: این یکی از بدترین انواع ترک‌هاست که در عمق ریشه دندان رخ می‌دهد و اغلب غیرقابل درمان است. به دلیل درد شدید، کشیدن دندان بهترین گزینه خواهد بود.
- ترک‌های مویی دندان: این نوع ترک‌ها که به نام علمی Craze lines نیز شناخته می‌شوند، اغلب در مینای دندان بوده و معمولا دردی یا مشکل جدی ایجاد نمی‌کنند. در صورت لزوم برای اصلاح زیبایی می‌توانند ترمیم شوند.
- ترک‌های شکاف دهنده دندان: این ترک‌ها ممکن است دندان را به دو نیمه تقسیم کنند و معمولا با خرابی شدید دندان همراه هستند. درمان آنها بستگی به میزان خرابی دارد، اما ممکن است نیاز به کشیدن دندان باشد.
- ترک کاسپ دندان: این ترک‌ها در نزدیکی سطح جونده دندان ایجاد می‌شوند و اگر سریعا ترمیم نشوند، می‌توانند به شکستگی دندان منجر شوند.
- ترک خرد کننده دندان: این نوع ترک اغلب به علت فشار شدید بر دندان ایجاد می‌شود و ممکن است با نگهداری قسمت شکسته، ترمیم شود.
هر نوع ترک دندان نیازمند ارزیابی توسط دندانپزشک است تا روش درمانی مناسب برای آن تعیین شود، که بسته به شدت و موقعیت ترک، ممکن است شامل ترمیم، کشیدن دندان یا روش‌های درمانی پیچیده‌تر باشد.
آیا ترک خوردن در دندان‌های مختلف متفاوت است؟
ترک‌ها در دندان‌های جلویی معمولاً قابل دیدن هستند و می‌توانند ظاهر زیبایی دندان را تحت تأثیر قرار دهند، اما خطر شکستگی کمتری دارند. بنابراین، بیمار معمولاً به راحتی می‌تواند این ترک‌ها را مشاهده کرده و به دنبال ترمیم آنها باشد.
اما در دندان‌های عقبی، ترک‌ها ممکن است ناگهانی و بدون ایجاد علائم قبلی، منجر به شکستگی دندان شوند. به همین دلیل، این نوع ترک‌ها معمولاً در ابتدا قابل مشاهده نیستند و تا زمانی که به عمق دندان پیش روند، متوجه آنها نمی‌شویم.
ترک‌های دندان آسیاب که معمولاً در دندان‌های عقبی اتفاق می‌افتند، در ابتدا قابل دیدن نیستند و ممکن است بیمار آنها را تا زمانی که به عمق دندان پیش بروند، متوجه نشود. بنابراین، مراجعات منظم به دندانپزشک بسیار مهم است تا این نوع ترک‌ها در مراحل اولیه شناسایی و درمان شوند.
در هر صورت، هنگام مشاهده هر نوع ترک در دندان، انجام درمان خانگی مانند استفاده از مواد ترمیمی یا ترمیم‌های موقت، همراه با مراجعه به دندانپزشک بسیار مفید است. این اقدامات می‌توانند کمک کننده باشند تا بهبود و درمان مناسب و به موقع برای ترک‌های دندان انجام شود.
علائم ترک دندان
مهم‌ترین نشانه‌ای که باید به آن توجه کنید این است که هنگام خوردن یا نوشیدن، دچار درد شدید می‌شوید که سپس به سرعت ناپدید می‌شود. این نوع درد لحظه‌ای معمولاً به ترک‌ها برمی‌گردد و گاهاً حتی با چشم قابل مشاهده نیست. این درد ممکن است با سرد و گرم شدن شدید هوا همراه شود و با هر بار نفس کشیدن، دندان شما را تیر می‌کشاند.
در برخی افراد، این مشکل هنگام مصرف مواد شیرین یا چسبنده نیز رخ می‌دهد. اگرچه لکه مورد نظر با چشم قابل دیدن نیست، اما لکه‌های زرد خرابی دندان ممکن است نشانه وجود این ترک باشند. ترک خوردگی های دندان می‌توانند باعث التهاب لثه شده و این نشانه به اندازه کافی جدی است که باید به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید.
در نهایت، اگر هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است فوراً اقدام به مشاوره با یک دندانپزشک کنید تا تشخیص دقیقی در خصوص وضعیت دندان‌های خود بگیرید و درمان مناسب را شروع کنید.
بهترین زمان مراجعه به دندانپزشک برای درمان ترک دندان
بهترین زمان برای درمان ترک دندان، بدون شک، اولین لحظه‌ای است که متوجه آن می‌شوید. اگرچه برخی ترک‌ها خطرناک نبوده و مشکلی برای شما ایجاد نمی‌کنند، اما اگر ترک خوردگی دندان شما با درد همراه باشد، اقدام به درمان فوری و زودهنگام بسیار حیاتی است.
دندان‌هایی با ترک‌های عمیق‌تر ممکن است درد زیادی احساس کنند و به عفونت بیفتند. عفونت در ناحیه دهان می‌تواند به سایر اعضای بدن شما نیز تأثیر بگذارد. اگر ترک دندان شما بسیار عمیق شود یا شکسته شود، ممکن است دیگر نتوان به ترمیم آن امیدوار بود.
بنابراین، اگر هر گونه درد یا علائم نامطلوبی در دندان خود تجربه می‌کنید، بدون تأخیر به دندانپزشک خود مراجعه کنید. این اقدام نه تنها می‌تواند از پیشرفت ترک جلوگیری کند، بلکه می‌تواند عوارض جدی‌تری را نیز پیشگیری کند.
درمان ترک خوردگی روی دندان
زمان مناسب برای درمان ترک دندان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. اگر مراجعه به دندانپزشک را به تأخیر بیاندازید، ترک دندان ممکن است به ریشه دندان برسد و این باعث بروز مشکلات جدی‌تری مثل عفونت‌های دهان می‌شود، که در نهایت ممکن است منجر به کشیده شدن دندان شود.
روش‌های درمانی برای ترک‌های دندان، از ترک مویی در دندان‌های جلو تا ترک‌های دندان‌های عقب، بسته به نوع و موقعیت ترک، متفاوت است. ترک‌های ریز و سطحی می‌توانند با استفاده از چسب دندان یا جرم‌گیری ترمیم شوند و در برخی موارد، نیاز به پر کردن ترک با روش‌های مختلف دندانپزشکی احساس می‌شود تا دندان‌ها را هم ترمیم کند و هم آنها را سفید کند.
در صورتی که ترک به پالپ دندان آسیب وارد کرده باشد، ابتدا باید عصب دندان را درمان کرد تا درد از بین برود و سپس ترک مورد ترمیم قرار می‌گیرد. ترک دندان‌های عقبی که عمیق‌تر هستند، ممکن است نیاز به پر کردن داشته باشند، که از جمله روش‌های مورد استفاده، باندینگ نام دارد که با استفاده از رزین دندانپزشکی، شکاف را پر می‌کنند.
پس از انجام هر یک از روش‌های درمانی، ممکن است یک روکش روی دندان قرار داده شود تا از شکستگی بیشتر دندان محافظت شود. اگر ترک بسیار عمیق باشد و دندان قابل ترمیم نباشد، ممکن است نیاز به کشیده شدن دندان و جایگزینی آن با ایمپلنت باشد.
به طور کلی، مراجعه به موقع به دندانپزشک و انجام درمان مناسب ترک دندان، برای جلوگیری از مشکلات بیشتر و حفظ سلامت دهان و دندان بسیار حائز اهمیت است.
راههای جلوگیری از ترک خوردگی دندان
به طور قطع، اگر به چند نکته مهم در رابطه با مراقبت از دندان‌ها دقت کنید، احتمال ترک خوردگی دندان به شدت کاهش خواهد یافت و نیاز به درمان‌های پیچیده را کمتر خواهید داشت:
- مصرف غذاهای سفت و غیرضروری: از مصرف غذاهایی مانند ته‌دیگ که ممکن است باعث دشواری در خوردن شوند، خودداری کنید. همچنین، از گاز زدن مواد غذایی مثل ذرت و سیب که ممکن است به دندان آسیب بزنند، پرهیز کنید.
- دمای سرد و گرم: از نوشیدن مایعات خیلی سرد یا خیلی گرم در فاصله زمانی کوتاه پرهیز کنید، زیرا این دماها می‌توانند به دندان آسیب بزنند.
- استفاده از دندان به عنوان ابزار: هیچ‌گاه از دندان به عنوان ابزار برای باز کردن اشیا سفت استفاده نکنید. این کار می‌تواند باعث شکستن یا ترک دندان شود.
- تصادفات رانندگی: استفاده از کمربند ایمنی در هنگام رانندگی بسیار اهمیت دارد، زیرا در تصادفات ممکن است دندان‌ها آسیب ببینند و حتی شکستگی یا ترک دندان رخ دهد.
- فشار روانی و عادت‌های استرس‌زا: فشار روانی و عادت‌هایی مثل فشار کاری ممکن است باعث ایجاد ترک دندان آسیاب شود. برای کاهش این موارد، می‌توانید از روان‌شناس کمک بگیرید.
- شوخی‌های نابجا: شوخی‌هایی که می‌توانند به دندان‌ها آسیب بزنند باید پرهیز شود، زیرا دندان‌ها همیشه در معرض خطر هستند.
- قروچه در زمان خواب: استفاده از محافظ‌های دندان در زمان خواب می‌تواند از خرابی دندان‌ها جلوگیری کند.
- مصرف لبنیات: مصرف لبنیات می‌تواند دندان‌ها را مقاوم‌تر کند و در برابر ترک خوردگی بیشتر مقاومت دهد.
- محافظ‌های دندان: در محیط کار یا ورزش‌های حرفه‌ای، استفاده از محافظ‌های مخصوص دندان برای جلوگیری از آسیب دیدن دندان‌ها بسیار مهم است.
با رعایت این نکات، می‌توانید احتمال ترک خوردگی دندان را کاهش دهید و از مشکلات جدی در آینده جلوگیری کنید.
هزینه درمان دندان ترک خورده به چه عواملی بستگی دارد؟
هزینه درمان ترک خوردگی دندان بستگی به چندین عامل دارد که شامل نوع و شدت ترک، موقعیت دندان در دهان، نیاز به علاج عفونت (در صورت وجود) و نوع روش‌های درمانی استفاده شده می‌شود. به طور کلی، هرچه ترک عمیق‌تر و بیشتری بر روی دندان باشد، هزینه درمان نیز بیشتر خواهد بود. اگر عفونتی در محل وجود داشته باشد، نیاز به درمان آن نیز هزینه را افزایش می‌دهد.
بهترین روش برای کاهش هزینه و جلوگیری از وخیم شدن شرایط، اقدام سریع به درمان است. از جمله اقداماتی که می‌توانید انجام دهید عبارتند از شروع درمان خانگی بعد از مشاهده ترک، مثلا استفاده از محافظ دندان یا رزین‌های خود درمانی. همچنین، رزرو کردن اولین وقت ممکن با دندانپزشک برای ارزیابی و شروع درمان حرفه‌ای نیز اهمیت دارد. این اقدامات نه تنها می‌توانند هزینه‌های آتی را کاهش دهند بلکه از نگرانی‌های بیشتری نیز جلوگیری می‌کنند.
نتیجه گیری
بعد از درمان ترک خوردگی دندان، اقدامات مراقبتی اهمیت بسیاری دارند. مراقبت‌های منظم و استفاده از روکش دندان پس از درمان از جمله اقداماتی است که از اهمیت بالایی برخوردار است. با مراجعه به دندانپزشک، درد در ناحیه مورد نظر کاملاً کاهش پیدا خواهد کرد و احتمال گسترش ترک دندان به طور قابل توجه کاهش خواهد یافت.
در صورت بهبود کامل، می‌توانید دوباره به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهید و از غذاهای مختلف بهره ببرید. با این حال، باید به یاد داشته باشید که دندان‌ها پس از شکستگی و ترک خوردن امکان بهبود مانند بهبود استخوان را ندارند و نمی‌توان انتظار داشت که به طور طبیعی به حالت قبل بازگردند.
نصب روکش دندان پس از درمان ترک، که یک تکنیک معمول پس از جراحی‌ها و عملیات‌های درمانی سنگین روی دندان است، می‌تواند به شدت به طول عمر درمان کمک کند. این روش می‌تواند از جدا شدن بیشتر قطعات دندان و بروز ترک‌های جدید جلوگیری کند و در نهایت عمر دندان را بهبود دهد.
موضوع ترک خوردگی دندان، اگرچه با تلاش و مراقبت می‌توان جلوی آن را گرفت، اما اگر به هر دلیلی اتفاق افتد، حتماً باید سریعاً به دندانپزشک مراجعه کنید. اقدامات سریع برای درمان ترک‌ها می‌تواند از عمیق شدن آنها جلوگیری کرده و در نتیجه، هزینه و زمانی که برای درمان نیاز است، را کاهش دهد. همچنین، این اقدامات می‌توانند از آسیب به مینای دندان نیز جلوگیری کنند، که اهمیت بالایی دارد.
به گونه دیگری می‌توان گفت که اگرچه ترک خوردگی دندان‌ها مسئله‌ای جدی است، اما با اقدامات مناسب می‌توان از بروز آن جلوگیری کرد و در صورت بروز، با مراجعه به دندانپزشک بهترین درمان را در اولین فرصت انتخاب کرد.
